Stinzenplanten vormen een bijzondere groep verwilderende sierplanten. Ze bloeien al heel vroeg in het voorjaar van eind februari tot in april. De naam stinzenplant dook voor het eerst op in 1932 in historische beschrijvingen van oude, Friese ‘stinzen’ wat ‘stenen huizen’ betekent.
Al eeuwen terug ingevoerd
Vanaf de Middeleeuwen zijn de meeste planten van buiten Nederland ingevoerd en aangeplant op oude buitenplaatsen zoals kasteeltuinen, boerenerven en kloostertuinen. Ze zijn daar verwilderd en door de jaren heen massaal ingeburgerd geraakt. Het zijn vooral in het voorjaar bloeiende bol-, knol- en wortelstokgewasjes. De aanplant kreeg een extra impuls in de 18deeeuw bij de intrede van de aanleg van tuinen en parken in de Engelse Landschapsstijl, dat gebaseerd is op de voorstelling van romantische, parkachtige landschappen met verrassende doorkijkjes. In de praktijk wordt dit doorgaans gestalte gegeven door de aanleg van grasvelden, liefst op heuvelachtig terrein, omgeven door en afgewisseld met boomgroepen. Water vormt een belangrijk onderdeel van deze tuinen en er worden dikwijls kunstmatige meertjes aangelegd.
Het Stinzenmilieu
De plantjes haalde men vaak uit Midden- en Zuid-Europa en hebben bolletjes, knollen of een wortelstok omdat deze makkelijk te vervoeren waren op lange reizen. Om de planten te laten aanslaan voegde men veel kalkrijk puin toe, wat inderdaad gunstig is voor deze soorten. De bodem moet los, voedselrijk en luchtig zijn en bovendien snel opwarmen in het vroege voorjaar. Een groot deel van de planten overwintert als bol. Denk hierbij aan de bostulp en het sneeuwklokje. Een ander deel overwintert als knol zoals de voorjaarshelmbloem, maar ook als wortelstok zoals de anemoon, winterakoniet en wit hoefblad. De planten zorgen voor een veelzijdig en kleurrijk voorjaarsfeest als de bomen nog kaal zijn.
Informatie: Tuinieren met Stinzenplanten, Vreugde van een vroege lente. Door Trudi Woerdeman
www.stinze-stiens.nl/stinzenflora-monitor/stinzenplanten/
www.stichtingoase.nl/heemtuin-in-het-kralingse-bos
Hennie, tuin 86