Zoals bij de meesten wel bekend is, heeft VTV Blijdorp een probleem met de waterputten. In dit artikel leggen wij uit hoe het zo gekomen is, wat er al aan gedaan is de afgelopen jaren en leggen wij uit hoe wij gezamenlijk naar een goede oplossing zoeken.

Korte samenvatting

In 2013 zijn de waterputten vervangen omdat veel putten oud waren en gingen lekken door het zure water en ook omdat Evides keerkleppen verplicht stelde en die waren niet aanwezig. Keerkleppen zijn noodzakelijk voor schoon en veilig drinkwater, ze voorkomen dat bijvoorbeeld een bacterie zoals Legionella zich over het complex kan verspreiden. De vereniging wordt gecontroleerd op deze hygiënemaatregel.

Verenigingsbreed is gekozen voor een betaalbare oplossing en zijn alle tuinen van dezelfde nieuwe waterput voorzien. Al snel bleek dat de kwaliteit van de waterputten onvoldoende was. Deeltjes in het water richtten schade aan, onderdelen werden broos of waren niet bestand tegen de krachten van leden met tangen.

Sommige waterputten kunnen niet meer dicht, sommige niet meer open, bij sommige is er condens in de watermeter en bij enkele breekt de koppeling met de waterleiding waardoor er water wegstroomt. Naarmate de tijd vordert zijn er steeds meer waterputten die mankementen vertonen. De verwachting is dat de problemen alleen maar toenemen.

Werken aan een oplossing

Sinds 2021 is er aan een goede structurele oplossing gewerkt, hierbij worden de zwakke kraan en watermeter in de putten vervangen door verbeterde versies. De agenda van vervanging is afhankelijk van de staat waarin een put zich bevindt. Dit zal per tuin op individuele basis worden beoordeeld door het team wat de waterputten aan het vervangen is.

De start van het vervangen van de waterputten volgens de ALV stukken

Overgenomen uit de ALV stukken oktober 2013 – Vervangen waterputten

Gedurende de afgelopen drie jaar is het duidelijk geworden dat de verschillende onderdelen in de waterputten na zo’n veertig jaar wel aan het eind van hun levensduur zijn gekomen. De koppeling tussen watermeter en hoofdkraan is broos geworden door het nogal zure grondwater en kan in voorkomende gevallen breken. Ook beginnen de kranen te lekken en willen niet meer goed afsluiten.
En een niet goed afsluitende hoofdkraan zorgt ervoor dat leeggeblazen leidingen binnen de kortste keren weer vol druppelen, waarna die in tijden van vorst kapot vriezen.
Naast deze problemen heeft onze waterleverancier Evides in het voorjaar een keuring gedaan op de waterinstallatie en heeft een aantal (verplichte) aanbevelingen gedaan. Eén daarvan is het aanbrengen van een terugslagklep op iedere tuinaansluiting, die voorkomt dat water kan teruglopen in de hoofdleiding als de druk wegvalt. In water dat zich bijvoorbeeld in de tuinslang bevindt, kan namelijk de legionellabacterie voorkomen die het waterleiding bedrijf natuurlijk niet in de hoofdleidingen wil hebben.
Al deze zaken bij elkaar heeft het bestuur doen besluiten om samen met de leden van de technische commissie een plan te bedenken om dit probleem goed aan te pakken. Zij hebben de afgelopen tijd al op diverse tuinen versleten onderdelen vervangen, maar ondervonden hierbij dusdanige problemen met de te kleine putten dat dit niet werkbaar bleek.
In een grote catalogus vonden we de oplossing: een kant en klare put voorzien van alle benodigde onderdelen zoals kraan, terugslagklep en een meter. Alles is verpakt in een PVC-buis met aan de bovenzijde een nette deksel. Navraag bij de leverancier leerde ons dat bij afname van 170 stuks de prijs een heel stuk zakte waarna een berekening is gemaakt.
Het bestuur stelt voor om van alle tuinen waar dit noodzakelijk is (vrijwel in alle tuinen) de gehele put te vervangen door de nieuwe. Tijdens de ALV worden de plannen voor deze noodzakelijke operatie in detail besproken.

Overgenomen uit de ALV stukken oktober 2014 – Vervanging waterputten

De vervanging van alle oude door nieuwe waterputten en -meters op ons volkstuincomplex verloopt helaas niet geheel zonder tegenslag. Alhoewel we tevreden kunnen zijn met de inzet van onze ‘waterputtenman’ – hij heeft inmiddels 149 van de 170 putten vervangen – hebben we te maken met twee problemen.
In de eerste plaats zijn de aanvankelijk door de leverancier geleverde kunststof koppelingen van onvoldoende kwaliteit, waardoor deze ondergronds los kunnen raken van de watermeter en er lekkage kan ontstaan. Alle (nieuwe) waterputten die van deze onvoldoende goede koppelingen zijn voorzien zullen opnieuw worden uitgegraven en van nieuwe messing koppelingen worden voorzien.
Dat zijn er op dit moment nog 25, die nog dit jaar voor de winter zullen worden aangepakt.
In de tweede plaats zijn er nogal wat ‘problematische’ putten: veelal betreft dat oude waterputten die van steen zijn opgemetseld, of in beton gegoten, of putten en/of watermeters die geheel zijn ingekapseld in of door boomwortels. Met hulp en inzet van onze eigen mensen wordt tijdens werkploegbeurten geprobeerd deze putten en meters uit te graven. In die gevallen dat dit toch niet lukt wordt op een andere nabijgelegen plek een nieuwe waterput en -meter geplaatst, en worden de oude waterput en/of meter met zand afgedekt.
Kostentechnisch kunnen de werkzaamheden dit jaar binnen het gereserveerde budget van €25.000,- blijven, d.w.z. inclusief de 25 putten die nog van de nieuwe koppelingen zullen worden voorzien. De resterende 21 waterputten en -meters, alsmede als laatste de vervanging van hoofdkranen onder de paden, zullen in het voorjaar van 2015 worden aangepakt. Ten behoeve daarvan zullen wat extra financiële middelen uit de post onderhoud worden gereserveerd.

De ervaring in de afgelopen jaren met de waterputten

In de winter van 2013 zijn de waterputten vervangen. Er is door de vereniging gekozen voor de PVC put. Een deel van de kosten zijn gedekt door de verkoop van het oude ijzer van de oude putten. Een deel is via de contributie gedekt. Al snel bleek dat de kwaliteit van het materiaal slecht was, zie ook de ALV stukken uit 2014.

Daarna bleek ook dat de blauwe metalen hendels die oorspronkelijk vast zaten op de waterputten en het metaal waarop ze vastzaten op elkaar reageerden waardoor er corrosie ontstond. Die hendels zijn toen van de putten verwijderd. Door harde deeltjes in het water werkte het draaimechanisme bij sommige putten slechter. Tegen de kracht van de tangen die soms gebruikt worden om de kraan te openen of te sluiten, zijn de putten niet bestand en dus draaiden ze kapot. Bij sommige putten komt er condens in de watermeter die daardoor niet af te lezen is. En bij een enkele put was er iets mis met de aansluiting op de leidingen, waardoor er water wegstroomde.

Als vervanging voor de blauwe hendels zijn kunststof rode hendels beschikbaar gesteld. Die rode hendels werken in de meeste gevallen prima. Maar sommige draaimechanismen zitten inmiddels zo vast dat er met de rode hendels niet genoeg kracht uitgeoefend kan worden. Het kunststof draait kapot. Het is dan dus belangrijk dat je dan met een blauwe hendel draait, nooit met een tang. De blauwe hendel kun je lenen via het bestuur.

Uiteraard is er verhaal gehaald bij de leverancier van de waterputten. Die heeft deels nieuwe onderdelen ter beschikking gesteld en een financiële compensatie. Van dit materiaal wordt gebruik gemaakt als een waterput gerepareerd wordt. En het geld wordt tot op heden gebruikt voor aanschaf van onderdelen en voor werkzaamheden van een loodgieter.
Want de oplossing die tot deze winter gekozen werd indien een waterput niet meer dicht kan, is dat er bij het tuinhuis een afsluiter werd aangebracht door een loodgieter. Hiermee kan toch het water afgesloten worden en kunnen de leidingen in het tuinhuis leeggemaakt worden.

Overigens zijn wij inmiddels van mening dat een vorstbestendige afsluiter bij een tuinhuis standaard aanwezig zou moeten zijn. Bij een woonhuis heb je immers ook een hoofdkraan in huis die je kunt afsluiten. Ongeveer de helft van de tuinhuizen heeft zo’n afsluiter. Wij beseffen dat niet iedereen handig genoeg is om  zelf een vorstbestendige afsluiter aan te leggen. Maar houd er rekening mee dat ook niet iedere loodgieter op de hoogte is van wat er nodig is op een volkstuincomplex. Wij gaan nadenken over een plan voor gezamenlijk aanleggen van een afsluiter, uiteraard voor eigen rekening van de tuiner. Hierover een volgende keer meer.

Hoe lossen wij de problemen met de waterputten momenteel op?

Wij roeien met de riemen die wij hebben. Dus als leden een kapotte put melden, probeerden wij tot deze winter de minst arbeidsintensieve oplossing te kiezen. Het werk moet immers door vrijwilligers gebeuren en als een loodgieter ingeschakeld wordt, kost dat de vereniging op den duur geld. Leden van de Technische commissie reviseren jaarlijks een aantal waterputten en gebruiken die als vervanging zodra het nodig is. De voorraad gereviseerde putten is klein. Reviseren is veel en specialistisch werk.

Op dit moment komen wij vooral de volgende mankementen tegen en is dit wat er gebeurt:

  1. de kraan in de waterput kan niet meer open, dus op de tuin is geen water – deze putten worden als eerste vervangen zodra dat kan, zodat het tuinlid water heeft;
  2. de kraan in de waterput kan niet meer dicht – deze putten worden in de winterperiode vervangen indien er gereviseerde putten beschikbaar zijn, voor deze tuinen is het essentieel dat ze een vorstbestendige afsluiter bij het tuinhuis hebben;
  3. de watermeter is niet meer af te lezen vanwege condens – hier deden wij nog even niets aan, de put werkt, de kapotte putten hebben hogere prioriteit, van de zomer vragen wij iedereen te checken of de condens mogelijk weg is, in de tussentijd schatten wij de meterstand aan de hand van gemiddeld gebruik;
  4. de aansluiting van de waterput is kapot en er lekt water – dit zijn spoedsituaties, daarop moet meteen ingegrepen worden, dus zie je ergens in een tuin of op het pad veel water rond een put, waarschuw het bestuur meteen en bespaar de vereniging en de leden de kosten van wegstromend water.

Hoe gaan wij dit probleem met de waterputten in de nabije toekomst oplossen?

Een aantal technische leden zijn afgelopen jaar bezig geweest met het zoeken naar een duurzame oplossing. Daarbij zijn er verschillende scenario’s met verschillende voordelen en nadelen. De Technische commissie zoekt momenteel uit wat haalbaar is. Vaststaat dat er door de vereniging een investering gedaan moet worden in waterputten. Wat die investering wordt, wordt hopelijk de komende maanden duidelijk. Dan wordt het uiteraard eerst voorgelegd aan de ALV, met daaraan voorafgaand ruime gelegenheid tot vragen stellen en uitwisselen. Dus ga nu nog niet mailen hierover, tenzij je het gouden ei hebt gevonden. Wij verwachten wel dat het geruime tijd (een paar jaar?) gaat duren voordat alles helemaal opgelost is.
Kijk ook even naar het voorstel dat voor de voorjaars ALV van 2022 is gedaan.

Hoe nu omgaan met de waterputten?

Dus het is duidelijk: het draaimechanisme van de waterputten is kwetsbaar. Draai met de rode hendel als het systeem nog soepel draait. Als dat niet zo is, draai met een blauwe hendel, die kun je lenen bij het bestuur of wellicht iemand in je laan er eentje. Een kwartslag is voldoende voor open of dicht draaien.
Gebruik nooit een tang. Lukt het niet, stuur dan een mail aan het bestuur, dan komt er iemand langs zodra er gelegenheid is om te helpen.

Zorg voor een vorstbestendige afsluiter bij je tuinhuis met een aftapkraantje. Ook als de waterput niet dicht kan, kun je dan je leidingen vorstveilig houden. Je leidingen zijn uiteraard aflopend gemonteerd, zodat het water ook daadwerkelijk uit het aftapkraantje kan lopen.

Wij hopen dat wij met deze uitgebreide informatie meer duidelijkheid gegeven hebben over het waterputtendossier. Het is onze gezamenlijke verantwoordelijkheid. Wij gaan dit ook gezamenlijk oplossen. Overigens zijn wij niet het enige volkstuincomplex met een waterputprobleem. Ook complexen vlakbij hebben hiermee te maken.