Houdbaarheid van zaden
Zaden moet je koel en droog bewaren in goed gesloten verpakking. Op de pakjes staat de houdbaarheidsdatum. Vaak zijn zaden daarna nog bruikbaar, mits goed bewaard:
Bieten tot 5 jaar
Bonen tot 3 jaar
Erwten, peulen, sugar snaps tot 4 jaar
Prei tot 2 jaar
Radijs / rammenas tot 4 jaar
Slasoorten tot 3 jaar
Spinazie tot 3 jaar
Tomaten tot 7 jaar
Wortelen tot 3 jaar
Kiemkracht meten
Dit doe je door wat zaden tussen nat keukenpapier te leggen. Je ziet dan vanzelf of er voldoende zaadjes kiemen, dus in hoeverre het nog bruikbaar is.
Voorkiemen
Wat grotere en hardere zaden kan je thuis voorkiemen om ze sneller worteltjes te laten vormen. Leg de zaden in een bakje op nat papier en zorg dat dit niet uitdroogt, bijvoorbeeld deksel erop. Wacht tot de worteltjes zichtbaar zijn en stop ze dan in de grond. Of week de zaden een etmaal in water en stop ze erna in de grond.
Fijnere zaden kan je mengen met wat vochtig zand en in een jampotje doen met deksel. Regelmatig schudden en in aarde doen als je worteltjes ziet.
Voorzaaien
Thuis of in de kas voorzaaien kan het oogstseizoen vervroegen. Een ander voordeel is dat je wat grotere plantjes in de grond zet die wat meer weerstand hebben tegen slakken. Het is bewerkelijker dan zaaien in de volle grond (afharden en eventueel verspenen).
Je moet de plantjes laten wennen aan koudere buitentemperaturen door ze bijvoorbeeld een week overdag buiten te zetten en ’s nachts weer binnen. Dan een week helemaal buiten voordat je ze in de volle grond zet. Let er dan op dat de buitentemperatuur niet te laag is want dat remt de groei.
Kiemtemperatuur
Zaden hebben allemaal een bepaalde temperatuur waarop ze het snelst kiemen. Te koud of te warm werkt remmend. Het gaat om de grondtemperatuur en niet om de buitentemperatuur. Hieronder een lijst met richtgetallen. Kijk ook wat op de verpakking staat.
Groentesoort: Min./ max. celsius | Kiemduur in dagen
Andijvie 18 – 24 graden | 8 – 15 dagen
Boerenkool 15 – 20 graden | 8 – 16 dagen
Bonen 15 – 25 graden | 10 – 15 dagen
Broccoli 18 – 25 graden | 5 – 15 dagen
Courgette 18 – 25 graden | 6 – 15 dagen
Erwten / peulen 10 – 20 graden | 7 – 15 dagen
Groenlof 12 – 15 graden | 10 – 15 dagen
Komkommer 20 – 25 graden | 6 – 15 dagen
Meiraapjes 10 – 22 graden | 7 – 14 dagen
Nieuw-Zeelandse spinazie 14 – 18 graden | 8 – 10 dagen
Prei 18 – 20 graden | 14 – 25 dagen
Raapsteel 10 – 22 graden | 7 – 14 dagen
Radicchio (roodlof) 15 – 20 graden | 10 – 16 dagen
Radijs 12 – 22 graden | 6 – 14 dagen
Rammenas 10 – 20 graden | 6 – 14 dagen
Rode bieten 15 – 22 graden | 15 – 22 dagen
Rucola 15 – 25 graden | 10 – 20 dagen
Sla-soorten 8 – 12 graden | 7 – 10 dagen
Snijbiet 18 – 20 graden | 10 – 20 dagen
Spinazie 5 – 20 graden | 15 – 22 dagen
Tomaat > 20 graden | 8 – 20 dagen
Tuinboon > 5 graden | 10 – 15 dagen
Veldsla 10 – 15 graden | 15 – 22 dagen
Winterpostelein 12 – 15 graden | 7 – 15 dagen
Wortelen 8 – 20 graden | 14- 22 dagen
Handig
Meng hele fijne zaden (bijv. worteltjes) met wat zand of suiker om te voorkomen dat de plantjes te dicht op elkaar komen te staan, of dat je later moet uitdunnen.
Voorkom wegspoelen van fijn zaad door in de zaairichel te gieten, te zaaien en dan afdekken met droge grond.
Voor een rechte zaairichel: gebruik een bezemsteel en druk deze op de juiste zaaidiepte in de grond.
Tips voor sommige groenten
Andijvie
Voorzaaien in de koude kas is het meest succesvol; je krijgt stevigere plantjes dan wanneer je binnenshuis voor kweekt. De buitentemperatuur moet minimaal 10 graden zijn anders schieten de planten snel in het zaad. Beschermen tegen vogelvraat.
Bieten
Al vanaf eind februari voor te zaaien in de koude kas, afhankelijk van de soort. Per vruchtkluwen 1 plantje overhouden zodat de biet zich goed kan ontwikkelen.
Bonen
Moeten in een vrij droge omgeving kunnen kiemen; 1x water geven en dan pas weer als ze opkomen. Uitplanten na vorstgevaar. Beschermen tegen duiven; ze zijn er gek op. Eventueel voorkiemen.
Courgette
Stop de zaden verticaal in de grond, dit voorkomt schimmel. Na de vorst naar buiten.
Erwt / peul / sugar snaps
Voorzaaien koude kas vanaf januari/februari. Uitplanten als de eerste echte blaadjes verschijnen en beschermen tegen vogels. Voorkiemen.
Komkommer
Stop de zaden verticaal in de grond; anti schimmel.
Koolsoorten
Slakgevoelig. Voorzaaien.
Paprika
Langere teelt dan tomaten. Zaaien vanaf februari, maar let op bij buitenpaprika’s die pas in mei naar buiten kunnen. Warm zaaien, liefst in microklimaat dus afdekken tegen verdamping.
Slasoorten
Kiemen niet bij hoge temperaturen.
Kropsla, oogst je in zijn geheel. Afhankelijk van de soort kan je het hele seizoen telen. Er zijn wintersoorten voor in de kas. Liefst halfschaduw. Gevoelig voor droogte.
Snijsla, je knipt deze niet te diep af waarna er hergroei volgt.
Van pluksla pluk je per plant steeds de buitenste bladeren, zodat je lang van een plant kan oogsten. Met pluksla kan je al vroeg in het seizoen beginnen.
Rode slasoorten zijn in mijn tuin minder slakgevoelig, bijvoorbeeld rode eikenbladsla en lollo rossa.
Snijbiet
Vruchtkluwen met meerdere zaden bij elkaar, dwz uitdunnen. Slakgevoelig; voorzaaien.
Spinazie
Juiste soort in het juiste seizoen. Moeilijk in de zomer. Neem hiervoor Nieuw-Zeelandse spinazie.
Tomaat
In warm microklimaat opkweken. Diep planten geeft meer wortelvorming.
Veldsla
Glasteelt voorjaar: midden januari – eind februari
Glasteelt najaar: september – oktober
Rondbladig is meer winterhard dan breedbladig
Winterpostelein
Ondiep zaaien. Leg er een vochtige doek op totdat de zaden kiemen. Teelt onder glas of afdak is makkelijker te oogsten (geen herfstblad / sneeuw).
Wortelen
Parijse worteltjes kunnen ook in een pot.
Vroege voorjaar glas: februari – eind maart. Ter plekke zaaien; niet te verplanten, penwortel.
Veel succes gewenst!!!
Lenie Lohstroh
