De Wilgenlaan: asfaltpad dwars over het volkstuincomplex met hoge bomen en een grasstrook
Nieuw maaibeleid, korte geschiedenis
In het voorjaar van 2021 is de hele grasstrook een keer kort gemaaid en afgeharkt. Dit was zoals het in voorgaande jaren in de tuinbeurten om de paar weken gebeurde.
Daarna gingen we over op het nieuwe maaibeleid, ten behoeve van de biodiversiteit op ons complex. Planten die hier van nature kunnen voorkomen, zullen de kans krijgen te groeien en te bloeien. Er worden alleen wat inheemse bolgewassen aangeplant, ratelaar en wilde margriet en enkele inheemse grassoorten ingezaaid. De rest moet “vanzelf” tevoorschijn komen bij minder maaien.
Er zal hier dus veel minder worden gemaaid. Waarschijnlijk slechts 2 keer per jaar. Minder maaien betekent ook minder werk in de tuinbeurten, een niet onbelangrijk voordeel.
Vrijwel elke week werd in 2021 in de zomer en het najaar het voorste randje, langs het pad, kort gemaaid. Dit met het oog op acceptatie, gevoel van netheid. Bovendien konden daar de madeliefjes blijven bloeien en zelfs uitbreiden.
De rest van de grasstrook is grofweg in drie delen verdeeld en wordt gefaseerd gemaaid, t.b.v. de biodiversiteit, met name bloeiende graslandplanten en in/van gras levende insecten
De fasering, dus niet alles tegelijk, is voor mens (er is bloei te zien) en dier (er is nectar, stuifmeel, zaadjes, sappig groen, schuilplekjes, etc.). Naast insecten profiteren vogels, kikkers, padden en muizen er ook van.
In juli 2021 is het gras in die drie delen, met enkele weken tussentijd, gemaaid, te beginnen met het deel aan de Zestienhovenkant. Na het maaien van het derde stuk, eind juli, is alles nog eens goed afgeharkt. Inzaai van enkele inheemse grassoorten voor droge grond plus ratelaar en wilde margriet. Gewalst voor beter contact van de zaden met de grond. In de weken erna was regen voorspeld, wat uitkwam. Dus groeizaam weer.
Eigenlijk waren de tussenperiodes te kort voor voldoende hergroei van de planten, dus ze kwamen nog onvoldoende in bloei voordat het volgende deel al weer werd gemaaid. In 2022 dus vroeger beginnen en drie weken tussenruimte proberen aan te houden.
In oktober 2021 zijn de drie delen weer met enkele weken ertussen gemaaid.
Er zijn in oktober biologische bollen geplant:
• ongeveer 250 bolletjes Gewone vogelmelk, regelmatig verspreid.
• ongeveer 100 (kleine) bolletjes Wilde kievitsbloem, regelmatig verspreid .
• ongeveer 100 bollen Boerenkrokus, in kleine groepjes van 5 à 12.
Gezaaid: zaad ratelaar (onbekend of het van de Grote of de Kleine ratelaar is).
Enkele stukjes van een vierkante meter zijn niet gemaaid, maar bleven in de winter overstaan, t.b.v. insecten die erin leven (en hun eitjes, larven, poppen) en de planten zelf die dan nog zaden blijven houden.
Schade aan de grasstrook door het baggeren: bedekt met modder en ingespoord door grote wielen
Gras kapot gereden bij het baggeren
Grasrand hersteld en ingezaaid
In april: bloei kievitsbloem en paardebloemen
Bloei in 2022
In maart bloeiden de krokussen, maar niet overal. Door de baggerwerkzaamheden in februari was het gras op veel plekken bedekt met modder en op veel plekken plat of zelfs kapot gereden. In maart is dat in de tuinbeurten zo goed mogelijk hersteld, d.w.z. gevlakt, aangevuld met grond en waar nodig gras gezaaid.
In april bloeiden de kievitsbloemen, wit en paars. Dat waren er niet zoveel, hopelijk verwilderen ze hier.
Eind april en in mei bloeide de Gewone vogelmelk volop. Tussen de madeliefjes straalden hun witte sterren.
Intussen ging het gras groeien. Het voorste strookje is op 2, 12, 18 en 26 mei gemaaid met het handrolmaaiertje. Nog niet overal is de voorste grasrand hersteld en gaat er vogelmuur, tuinmelde, herderstasje en perzikkruid op de opgebrachte zwarte grond groeien. Dit is maar tijdelijk; het zijn eenjarigen en die verdwijnen grotendeels bij voortgezet maaibeheer.
Andere bloeiende planten mei 2022: (van sommige soorten maar een enkel exemplaar)
Hondsdraf, paardebloem, pinksterbloem, scherpe boterbloem, madeliefje, smeerwortel, smalle weegbree, rode klaver, kruipend zenegroen, kleine veldkers, kruipende boterbloem, ratelaar, vogelmuur, herderstasje, kleine klaver, oranje havikskruid, gewone ereprijs.
Vegetatief aanwezig (dus nog niet in bloei): melkdistel, ridderzuring, brandnetel, jacobs kruiskruid, perzikkruid, duizendblad, witte klaver, robertskruid, vrouwenmantel, tuinmelde, grote kaardenbol, wolfspoot, grote weegbree, schijnaardbei, aronskelk, gewone brunel, ruig klokje, dagkoekoeksbloem, gewoon nagelkruid, bloedzuring, koninginnekruid, kleefkruid, 2 soorten zegge, kantig hertshooi, teunisbloem, vijfvingerkruid, harig wilgenroosje.
Boompjesopslag: els, wilg, eik en kornoelje. Deze zullen worden uitgetrokken nu dat nog kan.
Grassen waren natuurlijk in de meerderheid. Die zijn niet op naam gebracht. Kan iemand dit? Graag! Exclusief de grassen dus zo’n 50 soorten planten.
Vogelmelk en ratelaar in bloei
Voorste randje gemaaid
Voortzetting beheer
Op grond van de waargenomen soorten is geconcludeerd dat de voedselrijkdom varieert van matig voedselrijk tot voedselrijk. Twee keer maaien zal waarschijnlijk voldoende zijn. Als het maaisel een paar dagen blijft liggen, kunnen rijpe zaden los komen en daarna ontkiemen. Het maaisel moet hooguit na 5 dagen worden afgevoerd, omdat er anders alweer voedingstoffen de bodem in gaan en dus zorgen voor verrijking van de bodem, iets wat we willen voorkomen.
De berm krijgt enkele uren zon per dag, dus vrij veel schaduw. De bodem is vochtig, maar staat nooit onder water.
Gang van zaken maaibeurten
In 2022 wordt begin juni deel 1 (vanaf de Zestienhovenkant) gemaaid.
Hopelijk is de ratelaar dan uitgebloeid en is er rijp zaad voor volgend jaar. Het is een eenjarige plant die zich zelf moet/kan uitzaaien. Het zaad uit deel 2 of 3 zal waarschijnlijk wel voldoende afrijpen en dat kan t.z.t. worden uitgestrooid op deel 1. Het loof van de vogelmelk is dan hopelijk min of meer afgestorven. Dat van de krokussen en kievitsbloemen zeker. Loof van bolgewassen moet zijn afgestorven vóór het maaien. Door middel van het groene blad maakt de plant namelijk energie voor de bollen, zodat die volgend jaar weer bloeien.
Ongeveer drie weken later wordt deel 2 gemaaid en weer drie weken later deel 3. Intussen kunnen planten weer door groeien. Als dit elk jaar zo gebeurt (= bestendig beheer), stellen planten zich er op in en bloeien vroeger of later, naar gelang het maairegime.
Voorstel maaidata in 2022: 4 juni deel 1, 25 juni deel 2, 16 juli deel 3, in de tuinbeurten, met de accumaaier van de vereniging.
Aandachtpunten
– Margriet eventueel aanplanten in 2022.
– Storende en te ruige of te overwoekerende planten uittrekken, zoals brandnetel (beperkt handhaven als waardplant voor diverse vlindersoorten), distels (speerdistel mag wel een enkele), schijnaardbei, Jacobs kruiskruid, guldenroede, ridderzuring. Bodem hierbij zo weinig mogelijk verstoren.
– Niet of zo weinig mogelijk spitten en harken.
– Regelmatig inventariseren van de kruidachtige planten, ook de grassen op naam proberen te brengen. Zijn er grassoorten uit het ingezaaide mengsel te zien? Iemand vragen de ongewervelden te inventariseren.
– Regelmatig verslag uitbrengen aan de leden, o.a. op de website/in de Groene Blijdorper.
– Of een leuke leden(kinder)activiteit: wie kan 10 verschillende bloeiende planten aanwijzen? Bonus voor wie ook de namen kent! Dit zou eind mei wel kunnen.
– Welke insecten zie je, wat doet die daar, op welke bloem? Dit is een leuke activiteit voor in juni, juli of augustus.
En dat allemaal voor zo’n smal strookje???
Ja, maar het beheer en het onderhoud voor zo’n smal strookje is niet anders dan voor een groot terrein of zelfs natuurgebied. Het principe is hetzelfde: bestendig beheer, dus elk jaar of ongeveer dezelfde tijd het zelfde doen, is daarbij het belangrijkste. Voor grasland gelden uiteraard andere beheermaatregels dan voor bijvoorbeeld bos of moeras. Het hoeft ook niet te betekenen dat het er elk jaar in een bepaalde periode precies hetzelfde uitziet. Planten moeten zich er nog op instellen, er vindt successie plaats, planten komen en verdwijnen, doen ‘t het ene jaar goed en het andere niet, het weer is anders, het klimaat verandert…. Tja, het blijft natuur. Maar hopelijk hebben wij u zo een beetje op de hoogte gebracht. En op ideeën voor de eigen tuin?
Groencommissie, 28 mei 2022