Dit spul is al jaren in de handel en ook al heel lang omstreden. De fa. Monsanto is er groot mee geworden. Maar: er zijn inmiddels roundup-resistente planten! En dan bedoel ik niet de door hen ontwikkelde en geteelde genetisch gemanipuleerde gewassen (o.a. suikerbiet, pinda’s, soja, maïs en aardappelen) die ze zelf resistent (“Roundup Ready”) hebben gemaakt. Daarop kan men lekker veel en het hele jaar door roundup sproeien. Het hoofdgewas overleeft dit natuurlijk, maar het omringende onkruid gaat dood. Overigens ook de planten naast de akker die soms gratis (per ongeluk of expres) worden meegespoten of waarop de stof door overwaaien terecht komt. Maar zoals het altijd gaat: de natuur evolueert voortdurend en er verschenen, onbedoeld door de fa. M., resistente (on)kruidplanten. (Natuurlijk heeft men bij de chemiegigant allang opvolgers van dit middel in ontwikkeling).
Glyfosaat
De werkzame stof in roundup is glyfosaat. Glyfosaat wordt gebruikt door boeren, tuinders, lokale overheden en particulieren om onkruid te bestrijden.
Deze stof staat ook vermeld op diverse andere chemische bestrijdingsmiddelen, zoals Clear-up, Zapper, Imex onkruidverdelger, Cliness-glyfosaat, AAWiedex, Touchdown, HG Onkruidweg, Bayer Clean-up (Turbo), Bayer Brush Killer, Brush Advanced en nog enkele honderden merken en producten waar het meer of minder in zit.
Wat doet die stof? Het is een niet-selectief totaalherbicide dat wereldwijd zeer ruim wordt toegepast. Groenkennisnet zegt: “Het werkt via contact met het blad en wordt ook naar de wortels getransporteerd. De werking is het eerste te zien in de groeipunten. Deze worden geel en van daaruit gaat de geelverkleuring verder over de gehele plant. De middelen doden alle éénjarige en tweejarige planten zonder onderscheid.” (Ik weet dus niet hoe de werking op vaste planten is. Dat heb ik niet kunnen vinden. Zevenblad, haagwinde, kweek en heermoes zijn toch vaste planten?) “Ze hebben geen bodemwerking, maar bij een hoog organische stofgehalte of een zandgrond met een hoog fosfaatgehalte kan er schade ontstaan aan nadien gezaaide of geplante gewassen. Specifieke kenmerken op struikgewas of bomen zijn: niet of slecht uitlopende knoppen met heksenbezemachtige woekeringen op de takken.”
Andere gevaren
Volgens de producenten is glyfosaat zonder bijwerkingen en zonder gevaren. Maar dat verhaal is mooier dan de werkelijkheid, want er is veel onderzoek gedaan en nog gaande en dat leidt vaak tot zorgwekkende conclusies.
VTM Milieu: “Er zouden geen residuen achterblijven. Maar een deel van het middel bindt zich aan bodemdeeltjes en breekt vermoedelijk in het geheel niet meer af. Na vele malen herhaald gebruik zijn hierdoor in de toekomst problemen te verwachten, met name als de bodem als het ware verzadigd is en niet nog meer glyfosaat kan opnemen.”
Drinkwaterbedrijven moeten de waterwinning regelmatig staken, omdat de maximale concentraties van glyfosaat in grond- en oppervlaktewater worden overschreden. En als die waarden dan net niet worden overschreden? Dan zit er dus volgens mij wel degelijk toch glyfosaat in je drinkwater.
Maar misschien moet wel voorop staan dat er aanwijzingen zijn dat de stof indirect kankerverwekkend kan zijn, zowel bij proefdieren als bij mensen.
Milieudefensie meldt in 2013:
“De afdeling voor kankeronderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie houdt er rekening mee dat industrieel gebruik van het middel, zoals in de grootschalige landbouw, gevaarlijk is.
Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) acht gebruik van het middel, bekend onder de merknaam Roundup, door tuinierende particulieren echter niet riskant. Het IARC maakte in het tijdschrift The Lancet Oncology bekend glyfosaat voortaan aan te merken als mogelijk kankerverwekkend. Dat is in rangorde van zorgelijkheid de tweede categorie. Onder meer anabole steroïden en werk in wisseldiensten vallen in dezelfde groep. Er is ‘beperkt bewijs’ dat de onkruidverdelger bij mensen non-Hodgkin-lymfklierkanker kan veroorzaken. Inmiddels is al overtuigender bewezen dat ratten en muizen door blootstelling aan glyfosaat verschillende vormen van kanker kunnen ontwikkelen. Volgens het IARC is het middel aangetroffen in het bloed van landarbeiders, wat aantoont dat het door het lichaam wordt opgenomen. Het agentschap maakt zich vooral zorgen over mensen die dagelijks met glyfosaat werken.”
Natuurlijk gebeurde er vervolgens dit:
“Het Amerikaanse biotechnologie- en agroconcern Monsanto heeft Wereldgezondheidsorganisatie WHO opgeroepen een studie over onkruidverdelger Roundup in te trekken. Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (IARC) publiceerde afgelopen weekeinde een onderzoek in het vakblad Lancet Oncology waaruit zou blijken dat glyfosaat, een bestanddeel van de meest verkochte herbicide Roundup, mogelijk een kankerverwekkende stof is. IARC, onderdeel van de VN-organisatie WHO, categoriseert glyfosaat voortaan als ‘mogelijk kankerverwekkend voor mensen’. Volgens Monsanto baseert de studie zich slechts op ‘krenten uit de pap’ en is het geschreven met ‘een vooringenomen agenda’. ‘We vinden dit onderzoek schandalig’, aldus de ceo van Monsanto, Robert Fraley.”
Bij proeven blijken zeer veel mensen glyfosaat in hun lichaam te hebben, zonder dat ze met het middel hebben gewerkt.
“Uit onderzoek van Milieudefensie en Friends of the Earth Europe in achttien Europese landen blijkt dat mensen het gif glyfosaat in hun lichaam hebben. Bij vijf van de acht Nederlandse proefpersonen zijn resten van het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat in de urine gevonden. Van alle Europese deelnemers is vierenveertig procent positief getest op de aanwezigheid van glyfosaat, ook wel bekend onder de merknaam Roundup. De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) test niet op de aanwezigheid van dit gif op groente en fruit. Milieudefensie pleit voor meer onderzoek en meer controle op dit veelgebruikte middel.”
In 2014 werd het volgende bekend: zie Duurzaamnieuws
“In de eerste tests die zijn uitgevoerd naar de aanwezigheid van het onkruidbestrijdingsmiddel glyfosaat in moedermelk, zijn in drie van de tien monsters hoge doses van het middel aangetroffen. Het onderzoek werd uitgevoerd onder zwangere vrouwen in de VS door de organisaties Moms Across America en Sustainable Pulse. Het onderzoek toont aan dat glyfosaat in het lichaam blijft en de concentraties van het middel toenemen. Deze bioaccumulatie werd tot nu toe ontkend door zowel de industrie als door regulerende overheidsinstanties over de hele wereld. De resultaten van de tests werden door de website Greenmedinfo.com bekend gemaakt.
De situatie vertoont grote gelijkenis met de discussie over de veiligheid van DDT, een halve eeuw geleden. Ook DDT gold in eerste instantie als volkomen veilig, een standpunt waarop de hele wetenschap moest terugkomen.”
Verbod?
Vanaf januari 2016 mogen particulieren en overheid geen gewasbeschermingsmiddelen (waaronder glyfosaat) meer gebruiken op verhardingen, zoals paden, terrassen, stoepen en schoolpleinen. Een algemeen verkoopverbod is volgens staatssecretaris Mansveld niet mogelijk. Voor een verbod in de landbouw is geen meerderheid in de Tweede Kamer. Voor overige niet-landbouwterreinen zal “op termijn” (mogelijk 2017) ook een verbod van kracht worden, behalve op sport- en recreatieterreinen!!!
Een aantal Nederlandse gemeenten gebruikt al geen glyfosaatproducten meer, andere nog wel.
In een deel van een Uitvoeringsplan Stadsbeheer van gemeente Rotterdam las ik: “Voor het verwijderen van het onkruid op verharding worden de volgende methodieken ingezet: bosmaaiers, schoffels, borstelmachines en inzet biologische bestrijdingsmiddelen.“
Ze gaan natuurlijk wel uit van het aankomende verbod. Maar wat doen ze op de niet-verharding? Wie gaat hier eens achteraan? Ik kon er niet veel van vinden.
Dit mag dus binnenkort niet meer. Is dit een goed alternatief?
Of iets anders?
Zijn er ervaringen? Meld ze!
Alternatieven?
Gebruik geen chloor, (schoonmaak)azijn, zout, soda of ammoniak. Je denkt dat het eenvoudige huismiddeltjes zijn, maar het is zeer giftig voor al het bodemleven en voor al het leven in grond- en oppervlaktewater.
Wat altijd werkt is goed en regelmatig wieden of schoffelen, verhardingen flink vegen of borstelen, de bodem zoveel mogelijk bedekt laten zodat onkruidzaden minder kans krijgen om te ontkiemen. Ook zijn er stoom –en brandapparaten, maar die gebruiken natuurlijk wel energie. Heet water op verharding kun je ook toepassen.
Een stuk grond met onkruid kun je ook gedurende lange tijd (maanden, misschien wel meer dan een jaar) afdekken met dik, lichtdicht landbouwplastic. Op een nieuw of omgespit stuk grond met voorheen veel onkruid, kun je aardappelen zetten. Vrij dicht op elkaar. Het loof bedekt de bodem en ontneemt het licht aan ontkiemend zaad en de bodemstructuur verbetert. Het kost alleen even tijd, maar brengt wel een oogst met zich mee.
Dan zijn er natuurlijk de biologische middelen. Of die allemaal veilig zijn en voldoende werken, weet ik niet. Ik ben van het wieden, vegen en bodembedekkers planten. Eén van de goede alternatieven lijkt het middel Ultima, van de fa. Ecostlyle. Ook Top-gun is een biologisch middel van dit bedrijf.
Ria
Tuin 183