Deel 1

Thuis verzamel ik het gft-afval in een emmertje. Het volle emmertje gaat in mijn fietstas en leeg het vervolgens op mijn composthoop in de tuin. Van de winter met die sneeuwval en vorst was het te glad om te fietsen. Mijn twee emmertjes raakten overvol. Is een wormenbak soms de uitkomst?

Ideaalbeeld

Bij stadskwekerij De Kas zag ik vorig jaar bij de ingang een groot wormenhotel staan. Als ik wat enthousiaste verhalen lees op internet, lijkt het me ideaal. Je doet het gft-afval in de bak en de wormen maken er prachtige compost en voedzame percolaat van. In diverse webwinkels kan je de wormenbakken kopen. Er zijn zelfs designbakken ontworpen voor binnen en buiten. Als je een wormenbak koopt, krijg je de wormen er vaak bij. Sommige wormenbakken zien er leuk uit. Ze zijn gemaakt van hout of kunststof, en sommige hebben ook wieltjes. Zelf maken kan ook. Voor een wormenbak heb ik plek op mijn balkon en niet in mijn kleine keuken. Ik lees op sommige sites dat het niet stinkt en ook geen fruitvliegjes geeft als je het goed doet. Zo op het eerste oog, lijkt het mij de ideale oplossing. Mijn gesjouw met volle emmertjes gaat verleden tijd worden.

Gevoelige wormen en donkere bakken

Als ik wat dieper in de materie duik, is het toch niet zo simpel. De wormen die je nodig hebt, zijn een soort regenwormen (Eisenia fetida) bekend onder de namen mestworm, compostworm of tijgerworm. Deze wormensoort blijkt van een gevoelige soort te zijn en gedijen alleen goed onder bepaalde condities. De bakken moeten liefst donker van kleur zijn want deze wormen kunnen slecht tegen licht. De optimale temperatuur is 18-25 graden. Bij temperaturen boven de 30 graden gaan de wormen dood. In de zomer moet de bak buiten op een schaduwrijke plek staan. Mijn op het zuiden liggende balkon valt af, want in de zomer wordt het er al gauw bloedheet. Ook kunnen de wormen slecht tegen temperaturen onder de 10 graden. Met deze strenge winter overleefden de wormen amper buiten, tenzij je de wormenbak goed had ingepakt of beschut had staan. Ik besluit het komende tuinseizoen eerst te experimenten of het lukt op de tuin met een zelfgemaakte wormenbak. Is het een succes dan verhuist de bak in de winter naar mijn balkon. Een zelfgemaakte, want op internet is het aanbod klein van tweedehands exemplaren.

Op zoek naar de wormen

De compostwormen zijn te koop op internet, maar zelf lokken met voedsel waar ze van houden is ook mogelijk. Ik lees dat ze dol zijn op koffiedik, avocado en bananenschillen. Met dit koude voorjaar kwam hier in de tuin geen worm op af. Dan kom ik op de site www.nudge.nl uit. Wormenbakhouders delen de wormen gratis als ze een overschot hebben. Onze stadboerin Marlen staat ook vermeld. Als ik haar op de tuin tref, vertelt ze me dat er een aantal jaren geleden al een artikel over haar en haar wormen op onze site heeft gestaan: De wormenfluisteraar. Als ik het artikel lees, weet ik weer. Ze heeft zelf nu twee wormenbakken en het goede nieuws is dat ze in de loop van de maand mei weer voldoende aanwas heeft om af te staan. Ze stuurt mij ook een artikel met informatie voor het opstarten en onderhouden. De wormen hebben aandacht nodig en in het begin is het even zoeken naar evenwicht. Ik geef nog niet op want ik ben benieuwd naar de wormencompost en het percolaat.

De zelfgemaakte wormenbak

Op internet kom ik verschillende mogelijkheden voor het maken tegen. Het kan door eenvoudigweg een aantal opbergboxen op elkaar te stapelen en in de bodems van de bovenste boxen gaatjes te boren. De onderste niet want anders loopt het percolaat weg. De bovenste box sluit je af met een deksel of een plank. Ook kom ik een bouwtekening tegen voor een bak gemaakt van Europallets. Dit valt voor mij al gelijk af als onhaalbaar. Een exemplaar gemaakt van grote emmers is ook een optie. Gelukkig zijn de winkels weer te bezoeken en ga ik op jacht naar donkergekleurde, stapelbare opbergboxen. Het aanbod van doorzichtige boxen heeft de overhand, maar die zijn ongeschikt voor de gevoelige wormen. Vaak is dan weer bij de donkergekleurde het kunststof dun en voorzie ik een korte levensduur. De voorraad in de winkels in de buurt verschilt nogal van wat er op internet wordt aangeboden.

Bij één bouwmarkt hebben ze genoeg zwarte emmers van 20 liter op voorraad en ik koop hier vier stuks van. Hier ga ik het mee doen. Voor dit emmermodel heb ik nog watervast multiplex nodig voor het maken van afsluitringen en een deksel. Gereedschap en boren heb ik in huis.

Ik kan aan de slag. Laat de wormen maar komen!

Hennie van Elderen

Bronnen:

https://degroenevinger.net/2012/03/19/diy-wormenflat/

https://www.landleven.nl/inspiratie/creatief/2020/februari/timmer-een-wormentoren/

https://www.permacultuurnederland.org/permacultuurtk/wormenbak.pdf?phpMyAdmin=d53ee5343433a8c1cf8a0f6cfa21c26c

https://www.rtlnieuws.nl/lifestyle/wonen/artikel/5156766/diy-zo-maak-je-zelf-een-wormenbak-en-ja-dat-wil-je

foto: Rob Hille, commons.wikimedia.org